เมื่อสังคมผู้สูงอายุมาถึง ไม่ใช่แค่ความบกพร่องทางการได้ยินแต่กำเนิด เราจึงเก็บตก หยิบยกประเด็นสังคม ทำความเข้าใจความเงียบ สื่อสารผ่านสายตาแทนการได้ยิน เขียนแบบเข้าใจง่ายที่สุด ย่อยมาแล้ว เพื่อให้เข้าถึงทุกคนได้อย่างสะดวก
คำถามเกี่ยวกับผู้บกพร่องทางการได้ยินที่อยากให้คุณลองตอบ
คำถาม : คุณเคยศึกษา หรือรับรู้สถิติเกี่ยวกับ ประชากรที่มีความบกพร่องทางการได้ยิน หรือไม่?
คำตอบ : ถ้าตอบว่า ใช่ คุณก็คงทราบดีถึงแนวโน้มในอนาคตนี้ ส่วนถ้าไม่ เรามีสถิติ 1 เมษายน 2562/ 2019 มาให้ลองดูค่ะ (image 1)
ปัจจุบัน ผู้บกพร่องทางการได้ยิน คิดเป็น 2 เท่าของ ผู้บกพร่องทางการมองเห็น ซึ่งสามารถแบ่งได้ตามช่วงอายุ ดังต่อไปนี้
อัตราส่วนของสถิตินี้ ต่อเนื่องมาหลายปี ไม่ใช่แค่ในปี 2019 ที่เห็นชัด ซึ่งตัวเลขเพิ่มขึ้นตามจำนวนประชากรด้วย ทำให้เป็นจุดสำคัญที่ทำให้ เรามองเห็น และได้ยินผ่านความเงียบถึง ‘ศักยภาพของพื้นที่’ ที่จะส่งผลต่อผู้บกพร่องทางการได้ยินในอนาคตได้
คำถาม : แก่นพื้นที่ หรือ พื้นที่ที่เอื้อสำหรับคนบกพร่องทางการได้ยินมีที่ไหนบ้าง?
คำตอบ : ปัจจุบันโรงเรียนสำหรับผู้บกพร่องทางได้ยินโดยเฉพาะในประเทศไทย มีทั้งหมด 20 โรงเรียน ทั่วประเทศ ซึ่ง 4 โรงเรียนจัดตั้งอยู่ที่ กรุงเทพมหานครฯ นอกจากนี้ยังมี สมาคมคนหูหนวกแห่งกรุงเทพมหานคร ที่เป็นพื้นที่สาธารณะรองรับ โดยโรงเรียนอื่นๆ กระจายอยู่ตามต่างจังหวัด มีทั้งระบบรับนักเรียนปกติร่วม และ โรงเรียนเฉพาะทาง
คำถาม : ในฐานะเวทีโลก ผู้บกพร่องทางการได้ยินชาวไทย อยู่จุดไหนของสังคม?
คำตอบ :
พวกเขาเป็นส่วนหนึ่งในการสร้างชื่อเสียงให้กับประเทศในหลายแขนง มีทั้งที่ยังไม่มีคนทราบอยู่หลายรายการ ไม่ว่าจะเป็นการแข่งขันแบดมินตัน การประกวดเชียร์ลีดดิ้ง ประกวดนางงามก็คว้าแชมป์มาแล้ว
Image 2 : การแข่งขันแบดมินตัน คนหูหนวก ชิงแชมป์โลก 2019 ref:dfb5b5d88d75gkk699gi9.jpg
เล่าสนุกๆ ให้ฟัง ในวันที่เราทดลองไปโรงเรียนเศรษฐเสถียร ซึ่งเป็นโรงเรียนสำหรับผู้บกพร่องทางการได้ยินโดยเฉพาะ บางคนอาจจะคิดว่า ‘ต้องเงียบมากๆ’ แต่การสื่อสารภาษามือ บางทีก็มีเสียงออกมาบ้าง การสื่อสารภาษามือไม่ใช่แค่การส่งผ่านข้อมูลผ่านทางมือ บางครั้งมีการขยับปาก และ แสดงสีหน้าประกอบด้วย ดังนั้นนี่จึงเป็นจุดเริ่มต้นของการศึกษาพื้นที่สาธารณะ เพื่อรองรับคนหูหนวกโดยเฉพาะ โดยเราตั้งเกณฑ์การออกแบบไปที่ ‘ศักยภาพ’ และ ตั้งบริบท ‘พื้นที่’ โดยมีหมวกเป็นผู้บกพร่องทางการได้ยินบ้างค่ะ
กรณีศึกษา Case Studies
Main Case : Deaf Space Design Guide
พื้นที่ที่เกิดจากการร่วมมือระหว่าง Gallaudet University Deafspace Project และ Campus Architect Hansel Bauman ซึ่งเป็น เคสหลัก ที่เปิดโลก เรามากค่ะ
รูปแรก (Image 5) เป็น การอธิบายพื้นที่สาธารณะสำหรับผู้บกพร่องทางการได้ยิน โดยรวมค่ะ เริ่มจาก ทางด้านซ้ายแถวแรก ไปทางด้านขวา ตามลำดับ นะคะ
แถวที่ 1
ประกอบด้วยลักษณะการใช้งาน ระยะการมองเห็น, ระยะการสื่อสาร, ระยะสวน, พื้นที่ที่รับรู้ถึงกันได้
แถวที่ 2
หลักการสำหรับให้เกิดพื้นที่ในแถวที่ 1 เมื่อรวมหลักการทั้ง 5 ข้อดังต่อไปนี้ จะทำให้เกิดการรับรู้แบบ 360 องศา ได้นั่นเอง
- ระยะการมองเห็น
- การมองเห็นรอบด้าน ด้วยวัสดุใส
- การสะท้อน เพื่อมองเห็นระยะหลัง
- ระยะการสั่นสะเทือน ผ่านพื้น
- การแชร์พื้นที่การมองเห็นร่วม
ภาพที่ 6 (Image 6) เป็นตัวอย่างการเชื่อมพื้นที่ และ สัญลักษณ์สำหรับบ่งชี้สถานที่ (Signage) เช่น การใช้ช่องหน้าต่างกว้าง การลดความสูง หรือกะระยะพื้นที่ ชั้น 1–2 การใช้วัสดุที่รับรู้พื้นที่ร่วม การใช้มุมมองเกือกม้าในห้องเรียน หรือ การเว้นพื้นที่ระหว่างช่องปิด ให้เกิดช่องมองเห็น เป็นต้น
สนใจรายละเอียดเต็มๆ หรือยัง? ทุกคนสามารถดูได้จาก YouTube ด้านล่างนี้เลยค่ะ สื่อสารเข้าใจง่ายมากๆ มีการใช้กราฟฟิก ที่ทำให้ทุกคนเข้าใจภาพรวม ของพื้นที่จริงๆ โดยจะลงรายละเอียดไปถึง การใช้แสง สี สัญลักษณ์ด้วย
Room Room By Takeshi Hosaka
บ้านคู่รักญี่ปุ่นที่เป็นผู้บกพร่องทางการได้ยิน และลูก 2 คนที่ไม่ได้มีความบกพร่องทางการได้ยิน ซึ่งลักษณะสำคัญของบ้านหลังนี้คือการสื่อสาร ผ่านช่องว่างต่างๆ ของบ้าน ไม่ว่าจะเป็น หน้าต่าง พื้น ฝ้า ผนัง
เนื่องจากเป็นบ้าน ดังนั้นการออกแบบจึงต้องคำนึงถึง พื้นที่ส่วนตัวอีกด้วย ซึ่ง บ้านหลังนี้ก็มีหลักการใช้พื้นท่ีคล้ายกับ หลักการของเคสแรก
The deaf and the classroom design: a contribuition of the built environmental ergonomics for the acessibility (Laura Bezerra Martinsa‡, and Denise Maria Simões Freire Gaudiotb)
เอกสารวิชาการฉบับนี้ สรุปพื้นที่สำหรับดีไซน์ ห้องเรียนเพื่อผู้บกพร่องทางการได้ยิน เราจะยกตัวอย่างข้อที่ชัดๆ มาให้นะคะ ( image 9) เช่น
- การใช้พื้นแบบไวนิล หรือ ไม้ เพื่อรองรับการสั่นสะเทือน และ เก็บเสียง
- การใช้สีสว่างในการออกแบบผนัง
- ระยะความกว้างประตูอยู่ที่ 36 นิ้วขึ้นไป เพื่อให้ทราบว่ามีคนเข้า-ออก
- มีสัญลักษณ์สีเพื่อบ่งบอกระยะการสอน เช่น พักเที่ยง เบรค หรือ ให้ตั้งใจ
อ่านเต็มๆ ทางนี้เลยค่ะ https://www.researchgate.net/publication/278102779_The_deaf_and_the_classroom_design_a_contribuition_of_the_built_environmental_ergonomics_for_the_acessibility
ตัวอย่างพื้นที่อื่นๆ
King’s Cross Academy and Frank Barnes School for Deaf Children
The Rise of Deaf Architecture
https://www.washingtonpost.com/news/magazine/wp/2019/09/12/feature/the-rise-of-deaf-architecture/
นอกจากนี้ยังมี วิทยานิพนธ์อีกชิ้นนึงที่เราเคยอ่านเป็นของ วิทยาลัยราชสุดา มหาวิทยาลัยมหิดล นะคะ แต่หาข้อมูลไม่เจอแล้ว น่าจะยังมีที่ห้องสมุดนะคะ
สุดท้ายนี้ หวังว่าเนื้อหานี้อาจจะเป็นส่วนหนึ่งที่จะทำให้เรื่องนี้ถูกมองเห็นบ้างนะคะ ซึ่งเรื่องนี้ค่อนข้างเฉพาะ ( เราเลือกออกแบบเรื่องนี้เพราะคุณพ่อเราแทบไม่ได้ยินข้างนึงค่ะ) แต่เราเชื่อว่า ถ้าเกิดการทำซ้ำมันก็จะเพิ่มขึ้นเองนะคะ
ขอบคุณที่เข้ามาอ่านนะคะ ขอให้จิตสาธารณะอยู่กับทุกคนค่ะ 🙂
อ้างอิง
- รายงานข้อมูลสถานการณ์ด้านคนพิการในประเทศไทย. กระทรวงการพัฒนาสังคม และความมั่นคงของมนุษย์, กรมส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ
- สมาคมคนหูหนวกแห่งประเทศไทย, http://www.nadt.or.th
- โรงเรียนเศรษฐเสถียร ในพระราชูปถัมภ์ http://www.setsatian.ac.th
IA351 